Τhe fall of Troy (Helen's Mourn) Ioannis Katis 26/08/2011

Francisco Collantes, (1599–1656)

Τhe fall of Troy (Helen's Mourn)


Ten years outside
the walls of Troy now we've been
too many killings and
blood we have seen.

I still remember
Patroclus death
and how Achilles
took his revenge.

He killed their best,
Hector now rests
behind the walls of Hades
he builds his nest.

But still the burden,
lies on Achilles chest
to take the city
his only request.

So many times,
we charged on their wall
and many have died,
a bloody toll.

Who will be left
to see the city fall?
Odysseus has
the final call.

Resting one night
close to the fire
his heart is filled
with homesick desire.

He misses his land,
his son and his wife
he has to break in
or pay with his life.

And so as he is looking
his shield carved with horses
a brilliant idea,
his mind now crosses.

He found the way ,
how to break in,
surprise the enemy
and kill from within.

He orders to build
a giant wooden horse
and draws all the ships
away from shore.

A gift from Poseidon ,
the poor Trojans thought
and brought their gift
inside their court.

All day they were feasting,
it was late night when they stopped
dancing and singing
around the horse.

Women and wine
brought them to sleep
Laocoon had warned them
"Beware of the Greeks..."

They slipped from it's belly,
hanging on rope
the Trojans were doomed,
there was no hope.

The best of the Greeks ,
were inside the walls
they gave the signal
and opened the doors.

Thousands of Greeks
invaded at once
the Trojans asleep,
they had no chance.

Their only care now
their post humus fame...
Priam watches
his city in flames.

Women and children,
they must escape
and save the race,
or meet their fate.

Paris is proud
and would not kneel
he shoots an arrow
to Achilles heel.

The only part
he could be wounded
he'd never have guessed
that Paris would knew it.

Apollo was angered
from his arrogant pride
and uncovered the secret
in Paris's mind.

The city is burning
and statues fall
hundreds of babies
are cast from the wall.

Women are raped
and Helen mourns
she wonders if this
is all her fault.

The Soundtrack:

Να είσαι Έλλην (Ιωάννης Κατής 30/01/2013)

Πηγή φωτογραφίας: http://koinosparanomastis.blogspot.gr

Να είσαι Έλλην σημαίνει...


Να περπατάς στη γη που εδίδαξαν του κόσμου οι πιο σοφοί
και που με το αίμα των προγόνων έχει αιώνες ποτιστεί.

Να ξέρεις απο το σχολειό τί ἐστιν τραγωδία
"Ἐστὶν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας..."

Να έχεις τον ίδιο δάσκαλο για τρεις χιλιάδες χρόνια
Του Ομήρου τα ποιήματα ηρώων έπη αιώνια

Να κατακτάς στο διάβα σου με μαύρους Μυρμιδόνες
ν'αμύνεσαι περί πάτρης, να κάνεις Μαραθώνες!

Να ασκείς το σώμα σου συχνά στο δίσκο και στο δόρυ
πρώτος να σέρνεις το χoρό σαν σε βρει η Τερψιχόρη

Μα και το νου σου να εξασκείς με τη φιλοσοφία
τον κόσμο γύρω να ερευνάς και όλα του τα θεία

Να ενώνεσαι στα δύσκολα με όλες τις φατρίες
να λες το ΟΧΙ δυνατά στις αυτοκρατορίες

Και σαν θελήσει ο Θεός και σου χαρίσει ηγέτη
να γύρεις και ν'ασπαστείς τ'αλόγου σου τη χαίτη

Γιατί ήρθε η ώρα να δοξαστείς, να γράψεις ιστορία
να στήσεις μνημεία ελληνικά σε Αίγυπτο και Συρία

Να είσαι καλός καγαθός, να χεις φιλοξενία
να λακωνίζεις σαν μιλάς, να χεις αυτογνωσία

Μακράν ν' απέχεις της τρυφής και της φιλαργυρίας
το ψέμα ποτέ μην προτιμάς εκ της φιλαληθείας

Να σέβεσαι όσια και ιερά πατρώα μα και ξένα
αν θέλεις κάποτε κι' αυτά να σεβαστούν εσένα

Να αγαπάς τη γλώσσα σου και τον πολιτισμό σου
και ποτέ να μην ξεχνάς τον αλύτρωτο αδελφό σου

Να έχεις μέσα σου βαθιά τους Ολύμπιους Θεούς
μα εσένα να διαλέγει για παιδί του ο Ιησούς

Δίκαιος ως Αριστείδης και ηθικός σαν το Σωκράτη
γενναίος σαν τον Αλέξανδρο τον μέγα στρατηλάτη

Και τον Άνθρωπο να ψάχνεις με φανό σαν Διογένης
αν θες ατάραχος να είσαι, τη στιγμή που θα πεθαίνεις

Με Αριστοτέλεια εντελέχεια και με Επικούρεια ευδαιμονία
της ψυχής να εγκαθιδρύσεις την μεγάλη ηγεμονία

Πάντοτε να ταξιδεύεις, άγνωστους τόπους να 'ξερευνάς
να ιδρύεις αποικίες και να είν' παντού Ελλάς

Κι΄όταν κάποτε εκπληρώσεις τον ιερό σου το σκοπό
εις τα πέρατα του κόσμου να χει πάντα ελληνισμό

Τότε μόνο ξεκουράσου, λίγο στάσου κι' αφουγκράσου
μια ολάκερη ανθρωπότητα να δοξάζει τ'όνομα σου

Προσοχή μην περιπαίσεις από έπαρση σε ύβρη
γιατί η Νέμεσις θα σ 'εύρει και αυτό το ξέρεις ήδη

Μα να είσαι συνετός, εύσπλαχνος και ελεήμων
για να άρχεις των ανθρώπων άτιμων μα και εντίμων.

Όλα αυτά στο dna βρίσκονται το ελληνικό
και αν τα έχεις πια ξεχάσει, θα σου τα θυμίσω εγώ

Κι'αν ακόμα αναρωτιέσαι - "τι σημαίνει να είσαι Έλλην";
- Να' σαι ωσάν λύκος μοναχός μακρυά απ'την αγέλην

Περήφανος κι'ελεύθερος και όχι υποδουλωμένος
μήτε σε ξένα αφεντικά να' σαι υπερχρεωμένος

Η ασθένεια γνωστή, ο Εβραιοσιωνισμός
μόνη θεραπεία σωστή, ο επανελληνισμός

Καλύτερα με μέλανα ζωμό και κυκεώνα
παρά να εκπορνεύεσαι εις τον άπαντα αιώνα

Μόνο έτσι θα μπορέσεις να' σαι άκρως ευτυχής
όταν πάλι θα εκτιμήσεις τι θα πει ολιγαρκής

Μόνο τότε θα θαυμάσεις το γαλάζιο του ουρανού
και της θάλασσας το απέραντο βαθύ μπλε του ωκεανού...

SAVATAGE - THE BACKBONE STORY OF THE WAKE OF MAGELAN - THE STORM

   There are only a few times that an artist or a band, can reach such high levels of artistic expression.

I feel really blessed to have grown with such state of the art milestones in poetry and music. A big part of myself and my personality as a grown up, thinking human being, is due to masterpieces like this one.
I wanted to write something about this masterpiece... but what is there to write more? This is one of the nicest stories ever told in a record and it is based in real life facts. This is it, this is the moment when art imitates life!

Awaken the spirit of Magellan...

WHEN THE NIGHT WILL GATHER DARKNESS
AND BLACK CLOUDS UNADORNED
ONLY POETS, DREAMS AND MADMEN
WILL SAIL OUT INTO THE STORM

HIS LIFE WAS NEARLY OVER
AS HE STOOD UPON THE BEACH
THINKING ABOUT DEATH AND THE OCEAN
WHILE STILL SAFELY OUT OF REACH

AND HE HELD THERE IN HIS HAND
A WELL WORN HOURGLASS
AND THOUGH THE SAND WAS STILL INSIDE
SOON THIS TOO WOULD PASS

THEN HE KNELT TO TOUCH THE WATER
WHERE THE WAVES WOULD GENTLY FALL
THINKING HERE I TOUCH THE OCEAN
AND THE OCEAN TOUCHES ALL

FOR FROM A LINE OF COUNTLESS SAILORS
HE WAS THE LAST MAN OF HIS KIND
AND THE WORLD HAD CHANGED AROUND HIM
HE HAD NO MOUNTAINS LEFT TO CLIMB 

AND HIS LAST NAME WAS MAGELLAN
A DESCENDANT OF THE SAME 
OR SO HE SAID IN LATE NIGHT BARS 
THOUGH FEW BELIEVED HIS CLAIM

AND SO HE NOW TALKED WITH THE OCEAN
AS HE HAD OFTEN DONE BEFORE
BUT NOW THE WAVES SPOKE BACK TO HIM
AS HE WALKED ALONG THE SHORE

FOR EIGHTY YEARS PLUS SEVEN
HE HAD BEEN UPON THIS EARTH
AND ALL OF THEM BUT EIGHT
HE'D SPENT ON THAT OCEAN SINCE HIS BIRTH

BUT HE WAS NOT THE ONLY ONE
WHO WALKED ALONG THIS COAST
THERE WAS A LADY OLD AND PALE
TO SOME NEARLY A GHOST

SHE HAD ONCE BEEN A GREAT BEAUTY
IT WAS RUMORED IN SOME BARS
WHEN SHE'D LEFT HERE MANY YEARS BEFORE
TO BECOME A MOVIE STAR

BUT EVERY WISH IS NOT TO BE
AHH THIS IN TIME SHE LEARNED
AND WHEN HER FINAL CHANCE HAD PASSED
BACK HERE SHE HAD RETURNED

AND EVERYDAY AT SIX O'CLOCK 
SHE CAME TO A SMALL CAFE
AND HAD HERSELF A GLASS OF WINE
AND THEN SHE'D WALK AWAY

TO OTHERS SHE WAS GRAY AND OLD
NOT THE BEAUTY SHE'D BEEN BEFORE
BUT IT DID NOT MATTER WHAT SHE WAS
WHAT MATTERED WAS WHAT HE SAW

AND SO FOR NEAR THREE YEARS NOW
HE'D WATCH HER EVERYDAY
AND THOUGH THEY ALWAYS WERE SO CLOSE
HE FELT SO FAR AWAY

FOR HE COULD NEVER QUITE ARRANGE 
THE WORDS INSIDE HIS MIND
THAT HE COULD SAY TO MAKE HER STAY
AND HE WAS RUNNING OUT OF TIME

HE COULD NOT FIND THE WORDS TO SAY
TO SUCH A WORK OF DREAMS
AND SO HE WATCHED HER WALK AWAY
AND ALWAYS STAYED UNSEEN

SO HE NOW TURNED TO THE OCEAN
SAYING IT WAS NEVER MEANT TO BE
AND THE OCEAN NEVER SAID A WORD
THOUGH IN TRUTH SHE DISAGREED

AND ON THE SAND BEFORE HIM
WHILE THE WAVES BROKE GENTLY WHITE
THE OCEAN LISTENED CAREFULLY
AS HE TOLD HER OF HIS LIFE

I HAVE BEEN AROUND THE WORLD
I'VE PURSUED THE MOON IN FLIGHT
I HAVE READ THE WORDS OF SHAKESPEARE
BY A MIDNIGHT ARCTIC LIGHT

I HAVE RUN BETWEEN THE DRAGON'S TEETH
AND LIVED TO TELL THE TAIL
I HAVE DANCED ACROSS A STARDUST SKY
AND NEVER LEFT A TRAIL



I'VE SEEN THINGS FEW COULD IMAGINE
AND I NEVER WILL FORGET
BUT I'VE NEVER HAD A FAMILY
AND THIS I DO REGRET

NOW ALL I'VE LOVED HAVE GONE BEFORE ME
AND OF THE FUTURE I HAVE GREAT DOUBTS
AND THOUGH IT SEEMS I STILL HAVE TIME LEFT
I NOW FEEL TIME I CAN DO WITHOUT

AND I HAVE WONDERED TO MYSELF
WHY SHOULD DEATH SET ITS OWN TIME
IS IT JUST A FINAL JEST FROM FATE
TO ADD ONTO HER OTHER CRIMES?

FOR I HAVE NO WISH TO WAIT AROUND
WHILE ALL MY SENSES FADE
AND ONE BY ONE RETURN THE GIFTS
THAT YOUTH SO FREELY GAVE

WIRED TO SOME COLD MACHINE
THAT MAPS MY EVERY BREATH
AND SIGNALS AT THE PROPER TIME
LESS THEY SHOULD MISS MY DEATH

AND ALL THIS SERVICE I SUSPECT
IS LESS DONE BY GOODWILL
THAN BY THE FEAR THAT THEY SHOULD MISS
A FINAL CHANCE TO BILL

SO I'VE DECIDED TO LEAVE THIS WORLD
AND HAVE DEVISED A PLAN
TO SAIL TO SEA IN A SMALL BOAT
WELL OUT OF SIGHT OF LAND



TO SAIL ONCE MORE UPON THE DEEP
LIKE A VIKING TO HIS RESTING PLACE
THEN SLIP FOREVER NEATH THE WAVES
AN EXIT WITH SOME GRACE

AND THE SHIP SHALL BE MY COFFIN
ON THIS LAST VOYAGE THAT I TAKE
AND MY TRAIL LEFT THROUGH THE WATER
WILL BE MY FINAL WAKE

I HAVE DONE MORE THAN THOUGHT ABOUT THIS
ON MY LIFE I'VE CLOSED EVERY DOOR
I HAVE LEFT A WILL BESIDE MY BED
AND THE BOAT IS THERE OFFSHORE

AND ALL I ASK IS YOUR ASSISTANCE
WHEN THAT SHIP IS WELL AWAY FROM THE LAND
THAT YOU SEND A STORM TO EMBRACE US
AND TAKE US GENTLY IN YOUR HAND

WHEN HE HAD FINISHED SPEAKING
SOME POINTS THE OCEAN DID CONCEDE
BUT WHEN HE SAID HIS FINAL WORD
SHE ONCE MORE DISAGREED

I'LL THINK ABOUT THIS IF I MAY
I NEED NOT RUSH THE TIDE
FOR IN THIS WORLD OF TOO LITTLE TIME
THERE'S ALWAYS TIME TO DIE

YOU SEEM SO EAGER TO END THIS LIFE
AND WITH YOUR DEATH TO DANCE
THAT YOU IGNORED HIS PUTRID BREATH



NOW PERFUMED WITH ROMANCE

THE SAILOR SAID YOU CANNOT UNDERSTAND
THE NEEDS OR WANTS OF MEN
SO I'LL ASK YOU ONCE MORE FOR YOUR HELP
AND I SHALL NOT ASK AGAIN

THEN THE OCEAN PULLED HER WAVES BACK
AND BECKONED HIM STAND NEAR
AND WHEN HE HAD STEPPED CLOSER
SHE WHISPERED IN HIS EAR

THAT EVERY MAN
IS BORN YOU SEE
BENEATH THE SWORD
DAMOCLES

FOR YOUNG AND OLD
ARE ALL ALIVE
ON THAT NEXT BEAT
ON WHICH WE RIDE

AND THAT BEAT IS SUCH
A FRAGILE THING
IN BOTH OLD MEN
OR YOUTHFUL KING

AND THAT BEAT 
STANDS ALL ALONE YOU SEE
BETWEEN US 
AND BLACK ETERNITY

AND THOUGH DEATH IS SURELY 
EACH MAN'S FATE



UNTIL THAT TIME 
LET EACH MAN WAIT

SO BE CAREFUL AS YOU GO THROUGH LIFE
WHAT YOU ROMANTICIZE
I FIND SUCH THINGS ARE RARELY TRUE
AND FAR MORE RARELY WISE

THE SAILOR THEN LISTENED CAREFULLY
AND EVERY THOUGHT WAS FILED
AND THOUGH HE WAS STILL NOT QUITE CONVINCED
HE AGREED TO WAIT AWHILE

AND MEANWHILE FURTHER DOWN THE BEACH
THERE STOOD A YOUNGER MAN
AND HE TOO FELT THE SAND OF TIME
WAS RUNNING THROUGH HIS HANDS

BUT THIS YOUTH FELT THEY RAN TOO FAST
AS HE STOOD NEAR A RUSTING DOCK
AND HEARD THE WAVES MARKING TIME
LIKE SOME RELENTLESS CLOCK

HE FELT HIS FUTURE WAS NOT HERE
OF THIS HE HAD NO DOUBT 
AND EVEN THOUGH HE WAS EIGHTEEN
HIS TIME WAS RUNNING OUT

NOW HIS THOUGHTS GAVE WAY TO ANGER
AND HE LOUDLY CURSED AT FATE
THAT IN A WORLD OF OPPORTUNITIES
THAT HE WAS DOOMED TO WAIT

THAT HIS LIFE COULD BE PREDESTINED



TO BE STUCK HERE ON THIS SHORE
HE COULD NOT MAKE HIMSELF BELIEVE
THAT THERE WAS NOTHING MORE

AND AS HE STOOD THERE CURSING FATE
FOR MAKING LIFE SO HARD
IT SEEMED THAT FATE HAD LISTENED
FOR SHE DEALT ANOTHER CARD

FOR ARRIVING IN THE HARBOUR
SILHOUETTED AGAINST THE SKY
WAS A SHIP BOUND FOR AMERICA
AND HER NAME, "MAERSK DUBAI"

AND SO WHEN NO ONE ELSE WAS LOOKING
AND THE SHIP WAS SAFELY MOORED
HE WAITED FOR HIS MOMENT
THEN HE QUICKLY SNUCK ON BOARD

THEN HE FOUND HIMSELF A HIDING PLACE
BETWEEN TWO CRATES OF IRON WARE
AND AS FOR DISTANT AMERICA
IN HIS MIND HE WAS ALREADY THERE

BUT WHAT HE WAS UNAWARE OF
AS THEY SAILED AWAY FROM SHORE
WAS THAT THERE WERE OTHER STOWAWAYS
AND HE WAS ONE OF FOUR

AND MEANWHILE THE OLD SAILOR
HAD WALKED RIGHT PAST THAT PIER
WHILE STILL CONVERSING WITH THE OCEAN
ON THE STRENGTHS OF HIS IDEA

AND AS HE WALKED HE CAME UPON



A YOUTH HE THOUGHT ASLEEP
BUT THE OCEAN SAID THAT HE WAS NOT
AND BRUSHED A WAVE AGAINST HIS FEET

AND WHEN THE YOUNG MAN DIDN'T STIR
BUT LAY QUITE STILL INSTEAD
THE SAILOR TOOK A CLOSER LOOK
AND SAW THAT HE WAS DEAD

AND ALL AROUND THE BODY
WAS SOMETHING HE HAD NEVER SEEN
LITTLE CELLOPHANE PACKAGES
MARKED "BLACKJACK GUILLOTINE"

AND SO HE ASKED THE OCEAN
WHAT THESE STRANGE PACKETS WERE
AND SHE ANSWERED THEY HELD THE HEROIN
THAT IN HIS BLOOD THE YOUTH HAD STIRRED 

AND IT IS CERTAINLY A SIGN
THAT THINGS HAVE GOTTEN OUT OF HAND
WHEN ONE CAN PURCHASE ONES OWN DEATH
AND CHOOSE IT BY THE BRAND

THE SAILOR ASKED HOW SO YOUNG A MAN
COULD HAVE FALLEN INTO SUCH A TRAP
AND THE OCEAN SAID THE FIRST TIME WAS WITH A FRIEND
WHO NOW CAN'T TAKE IT BACK

IT WAS A FRIENDLY GESTURE
AS THEY ALL CLAIM AT THE TIME
WHEN THAT FRIEND OR KINDLY STRANGER
FREE OF CHARGE GAVE HIM HIS FIRST LINE



TO HARM THIS BOY THEY'RE SURE TO SAY
WAS NEVER OUR INTENT
AND WE WERE AS SHOCKED AS ANYONE
WITH JUST HOW FAR HE WENT

HE NEVER THOUGHT IT DANGEROUS
AS HE STUCK IT IN HIS VEIN
THAT A NEEDLE THAT HAD SEEMED SO SHORT
COULD REACH STRAIGHT INTO HIS BRAIN

IT WAS UPON THIS VERY BEACH
THAT HIS FIRST LINE WAS TRIED
AND WHO'D HAVE THOUGHT WAY BACK THEN
THAT HERE IS WHERE HE'D DIE

IF THESE WORDS SEEM REPETITIOUS
AND THE SUBJECT BEATEN DEAD
THE REASON THAT I STILL SAY IT
IS IT STILL NEEDS TO BE SAID

THEN THE SAILOR PICKED A COAT UP
THAT HAD BEEN LAYING THERE
AND PLACED IT OVER THE BODY
AND THEN HE SAID A LITTLE PRAYER

AND THE OCEAN BROUGHT IN ON A WAVE 
AN OLD WATERLOGGED WREATH 
AND PUSHED IT UP ALONG THE SAND 
TILL IT TOUCHED THE DEAD MAN'S FEET

AND WRITTEN ON THAT WREATH 
IN LETTERS OF GOLD FOIL
WAS THE NAME VERONICA GUERIN
BUT THE LETTERS WERE BENT AND SOILED



THE SAILOR SAID I SEE THESE FLOWERS
THAT YOU SO KINDLY GAVE
ARE OBVIOUSLY FROM FAR AWAY
AND FROM ANOTHER'S GRAVE

AND I CANNOT HELP BUT TO THINK
THE SAILOR GENTLY SAID
THAT IT'S UNWISE IN GOD EYES
TO STEAL FLOWERS FROM THE DEAD

THE OCEAN SAID PLEASE TRUST ME FRIEND
THIS GIFT WILL CAUSE NO PAIN
AND THE PERSON TO WHOM THEY ONCE BELONGED
WOULD SURELY SAY THE SAME

YOU SEE THIS WREATH WAS FROM THE FUNERAL
OF A WOMAN WHO SHOWED NO FEAR
OF MEN WHO LIVED IN MANSIONS
BOUGHT WITH OTHER PEOPLE'S TEARS

OF MEN WHO LIVED IN MANSIONS
BOUGHT WITH BITS OF OTHERS LIVES
WHO AT NIGHT STILL HUGGED THEIR CHILDREN
AND BROUGHT GIFTS HOME TO THEIR WIVES

WITH MONEY MADE FROM HEROIN
AND PACKETS OF COCAINE
AND IF A BUYER OVERDOSED
THEY NEVER FELT THE PAIN

THERE WERE MANY FLOWERS AT HER FUNERAL
BUT NONE FOR THIS BOY I FEAR
SO THE WIND HAS BLOWN THIS WREATH TO ME
AND I HAVE BROUGHT IT HERE



SHE GAVE HER LIFE TO STOP THE SPREAD
OF DRUGS AMONG HER KIND
AND IF WE LEAVE THESE FLOWERS FOR THIS BOY
I'M SURE SHE WOULDN'T MIND

THEN THE SAILOR TURNED AROUND
AND WALKED BACK ALONG THE BEACH
TOWARDS THE BOAT ANCHORED OFFSHORE
FOR HIS DECISION HAD BEEN REACHED

HE THEN SAT DOWN ON THE SAND
THINKING OF ALL HE’D SEEN THAT DAY
AND THEN DECIDED IN HIS MIND
IT WAS TIME TO SAIL AWAY

FOR THE WORLD THAT I WAS BORN TO 
CLEARLY NO LONGER EXISTS
AND THE FEELING I SHOULD LEAVE IT
I CAN NO LONGER RESIST

AND AS HE SAT THERE THINKING
A MOTHER AND HER CHILD WALKED BY
AND THE OLD SAILOR'S HOURGLASS
HAD CAUGHT THE YOUNG BOY'S EYE

SO HE WALKED UP TO THE STRANGER
AS ONLY A YOUNG CHILD WILL DO
TO ASK IF HE COULD SEE THE HOURGLASS
BUT THEN HE NOTICED SOMETHING NEW

THAT THE OLD MAN HE WAS CRYING
THOUGH HE TRIED TO WIPE HIS EYES



SO THE CHILD FORGOT THE HOURGLASS
AND INSTEAD ASKED THE OLD MAN WHY

BUT BEFORE THE SAILOR COULD ANSWER
THE MOTHER SAID TO LEAVE THE MAN ALONE
AND TAKING THE CHILD BY THE HAND
SHE GENTLY LED HIM HOME

AND AS THEY LEFT THE BEACH 
THE SAND RECORDED BOTH THEIR TRACKS
UNTIL THEY REACHED THE FINAL DUNE
WHEN THE YOUNG CHILD HE LOOKED BACK

THEN HE SAW THE SAILOR STANDING UP
THE GLASS FALLING FROM HIS HAND
WHEN IT HIT THE GROUND THE TOP BROKE OFF
AND SPILLED OUT ALL ITS SAND 

THEN THE SAILOR WALKED UP TO THE SEA
AND WADED TO THE BOAT
BUT INSTEAD OF PULLING UP THE ANCHOR
HE SIMPLY CUT THE ROPE

AND THE LAST THING THAT THE CHILD SAW
AS THEY WALKED OUT OF SIGHT
WAS THE SAILOR AND HIS SAILBOAT
SAILING OUT INTO THE NIGHT

EACH MAN HAS A SOUL
THAT STRUGGLES TO ESCAPE
AND IN THE SHALLOWS OF HIS DREAMS
WE CAN OFTEN SEE ITS WAKE

FOR WE ALL HAVE OUR SECRETS
THAT WE ALL KEEP DEEP INSIDE



AWAY FROM LIGHT, IN DARKEST NIGHT
WHERE IT'S ALWAYS SAFE TO HIDE

AWAY FROM ALL THAT WE SHOULD MEET
LESS SOMEONE ELSE SHOULD SHARE
THAT THING THAT HIDES INSIDE OUR SOUL
THAT WE PRAY WAS NEVER THERE

AND OUT UPON THAT OCEAN
A LIFETIME FROM THE SHORE
MIGUEL STOOD HIS NIGHT WATCH
RECALLING EVERYTHING HE SAW

FOR HE WAS A DECKHAND 
ABOARD THE "MAERSK DUBAI"
HE HAD SAILED HER ROUND THE WORLD
FROM HAMBURG TO SENDAI

BUT THIS TRIP HAD BEEN DIFFERENT
MORE THAN ANY HE HAD KNOWN
FOR ON BOARD THERE WAS AN EVIL
AND THE EVIL HAD BEEN SHOWN

FOR HALFWAY THROUGH THIS VOYAGE
THEY HAD FOUND TWO STOWAWAYS
THAT THE CAPTAIN HAD THROWN IN THE SEA
AND LEFT THEM TO THE WAVES

AND WHEN HE TRIED TO CLOSE HIS EYES 
AND PRETEND HE DID NOT KNOW
THE EVIL DID NOT GO AWAY
BUT USED THE TIME TO GROW

FOR LATER ON THAT SAME TRIP
THEY FOUND A STOWAWAY ONCE AGAIN



BUT THE CAPTAIN SOON MET THIS ONE TOO
AND BROUGHT HIM TO THE SAME COLD END

HE WONDERED WHAT THAT BOY THOUGHT INSIDE
BEFORE THAT FINAL SLEEP
WHEN WATER WAS ALL THAT WAS AROUND
AND HIS LUNGS HAD SCREAMED BREATHE DEEP

HE WONDERED WHAT WENT THROUGH HIS MIND
AS HE GASPED FOR AIR
AND THE LAST MOMENT WHEN HE PRAYED FOR HELP
TO FIND NOBODY THERE

HE WONDERED TO HIMSELF
IF HE COULD HAVE BEEN THE ONE
TO STAND UP AT THAT MOMENT 
AND SAY THIS CANNOT BE DONE

TO STAND UP TO THE CAPTAIN
AND SAY THIS THING IT CANNOT BE
BUT THERE IS NOTHING CLOSER TO GOD ON EARTH
THAN A CAPTAIN ON THE SEA

AND HE WAS JUST A DECKHAND
WITH NO RIGHT TO PLEAD THE CASE
OF THIS STRANGER IN THEIR MIDST
AND SO HE KEPT HIS PLACE

AND WHAT IS DONE IS DONE
AND UNDONE CANNOT BE
AND SO HE PUSHED IT FROM HIS MIND 
AND STARED OUT ACROSS THE SEA

AFTER A NIGHT OF LITTLE SLEEP



HE OPENED THE GANGWAY DOOR
AND FELT HIS WORLD COLLAPSING 
NOT BELIEVING WHAT HE SAW

FOR THERE WITH HANDS ABOVE HIS HEAD
WAS A FOURTH STOWAWAY
TRYING TO SURRENDER
NOT KNOWING THE PRICE HE WOULD PAY

MIGUEL KNEW HE MUST ACT QUICKLY
IF THE LAD WAS TO HAVE ANY HOPE
SO HE POINTED TO THE CAPTAIN
AND RAN A FINGER CROSS HIS THROAT

AND THOUGH HE SPOKE LITTLE ENGLISH
THE STOWAWAY SEEMED TO UNDERSTAND
AND FOLLOWED MIGUEL TO A HIDING SPOT
AND PLACED HIS LIFE INTO HIS HANDS

AFTER MANY DAYS IN FEAR
THEY SAFELY REACHED THE PORT
AND THERE THE STOWAWAY WAS SET FREE
AND THE CAPTAIN BROUGHT TO COURT

BUT THEN THINGS TOOK AN EVIL TWIST
AND JUSTICE SEEMED TO FAIL
FOR MIGUEL WAS HELD AS A REFUGEE
AND THE CAPTAIN FREED ON BAIL

AND THE COMPANY OF THE MAERSK DUBAI
BROUGHT LAWYERS BY THE PACK
WHO WOULD SEARCH FOR TECHNICALITIES
TO LET THE CASE SLIP THROUGH THE CRACKS



SO WHILE THE LAWYERS SEARCH FOR LOOPHOLES
MIGUEL STILL SITS AND WAITS
IN SOME SMALL ROOM, HIS FUTURE RUINED
WHILE JUSTICE HESITATES

AND I WONDER WHAT THE CAPTAIN THINKS
EACH EVENING IN HIS BED
AND IF HE SHARES HIS DREAMS AT NIGHT
WITH THE RECENT DEAD

FOR CAPTAIN THERE WILL BE A DAY
WHEN YOUR SOUL WILL WASH UP ON HEAVEN'S SHORE
I PRAY THAT WHEN YOU REACH THAT DAY
THAT GOD'S MERCY IS MORE THAN YOURS

AND SOMETIMES IN THE EVENING
MIGUEL WILL TAKE LONG WALKS
AND LIKE THE OLD SAILOR BEFORE HIM
WITH THE OCEAN HE WILL TALK

AND AS HE WALKS ALONG
HE BREATHES IN THE OCEAN'S MORPHINE MIST
AND LOOKING ONCE MORE ACROSS THE NIGHT
DARES THE STARS TO GRANT A WISH

AND AS HE WALKED AWAY HE THOUGHT ABOUT 
THAT THIRD STOWAWAY ONCE MORE
AND WONDERED IF THE BODY HAD WASHED UP
UPON SOME FAR AND DISTANT SHORE

OR IF IT SANK DOWN THROUGH THE DEPTHS
OF COLD REALITY
TO REST UPON THE OCEAN FLOOR 
FOR ALL ETERNITY



FOR AT THE BOTTOM OF THE SEA
THE DEAD DO NOT FEEL PAIN
AND NEATH THE OCEAN MADE OF TEARS
THEY NEVER FEAR THE RAIN

BUT WHAT HAD REALLY HAPPENED
WAS A STRANGER TWIST OF FATE
THAT THE DECKHAND WAS TO NEVER KNOW
BUT TO YOU I WILL RELATE

BUT WHAT THE SAILOR DID NOT KNOW
AND WOULD NEVER LEARN
WAS ON THAT BEACH NOW FAR AWAY
THE YOUNG CHILD HAD RETURNED

AND FINDING THE BROKEN HOURGLASS
HE RESET IT UPRIGHT
THEN PLACED SAND FROM THE BEACH INSIDE
AND PLACED THE LID ON TIGHT

THEN EXAMINING HIS HANDIWORK
HE LEFT IT IN THE SAND
AND THEN HE QUICKLY RAN BACK HOME
THINKING GOD WOULD UNDERSTAND

NOW OUR STORY'S NEARLY OVER
AND WE'VE REACHED THE FINAL SCENE
BUT WE'RE SURE THAT SOME HAVE WONDERED
WHAT HAD HAPPENED IN-BETWEEN

FROM THE MOMENT WHEN THE BOY WAS SAVED
AND THEIR BOAT HAD REACHED THE SHORE
WELL, THEY TALKED ABOUT LIFE AND DEATH 



AND PERHAPS A LITTLE MORE

THE BOY SAID HE'D BEEN A STOWAWAY
ABOARD THE "MAERSK DUBAI"
WHEN THE CAPTAIN HAD HIM THROWN TO THE SEA
AND LEFT HIM THERE TO DIE

AT THIS THE OLD SAILOR HAD STOOD UP
HIS FACE NOW FILLED WITH RAGE
AND SWORE THAT HE WOULD NEVER REST
UNTIL THAT CAPTAIN HAD BEEN CAGED 

BUT THE BOY IMPLORED THE SAILOR
THAT HE NOT SAY A WORD
BECAUSE HE WAS AN ILLEGAL IMMIGRANT
AND AS OF RECENTLY HE'D HEARD

THAT GOING TO THE AUTHORITIES
COULD OFTEN BE UNWISE
WHEN ONE'S PAPER WERE ILLEGAL
THE POLICE JUST MIGHT NOT SYMPATHIZE

SO WHEN THEY REACHED THE HARBOR
WITH THEIR JOURNEY AT AN END
HE LEFT THE BOY ON ANOTHER SHIP
WHOSE CAPTAIN WAS A FRIEND

AND WHEN HE SAW IT PULL TO SEA
AND WAS ONCE MORE ALL ALONE
HE LEANED AGAINST THE TILLER
AND TURNED HIS SHIP BACK HOME

EVENTUALLY HE REACHED THAT BEACH
HE'D LEFT THE NIGHT BEFORE



THEN STEPPED A LAST TIME FROM THE BOAT
AND WADED TO THE SHORE

THEN THE OLD MAN PICKED THE GLASS UP
THAT HE HAD LEFT BEHIND
AND HEADED FOR THE SMALL CAFE
FOR IT WAS NEARLY TIME

AND THE OCEAN WATCHED HIM LEAVING
TO FIND HIS LADY FAIR
AND AS HE LEFT HE HEARD HER LAST WORDS
DRIFTING IN THE AIR

THAT EVERY MAN 
IS BORN YOU SEE
BENEATH THE SWORD 
DAMOCLES

FOR YOUNG AND OLD
ARE ALL ALIVE
ON THAT NEXT BEAT
ON WHICH WE RIDE

AND THAT BEAT IS SUCH
A FRAGILE THING
IN BOTH OLD MEN
OR YOUTHFUL KING

AND THAT BEAT 
STANDS ALL ALONE YOU SEE
BETWEEN US 
AND BLACK ETERNITY

AND UNTIL THAT TIME

WHEN DEATH WON'T WAIT
LET EACH MAN RAGE 
AGAINST HIS FATE

Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΤΟΥ 2004

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

   Στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης οι μεγάλες πόλεις, γνωστές και ως παγκόσμιες πόλεις ή κοσμοπόλεις, προκειμένου να προσελκύσουν διεθνείς υπερκινητικές επενδύσεις, χρησιμοποιούν ως δέλεαρ την γεωγραφική τους θέση και το ιστορικό τους παρελθόν, προβάλλοντας κατά κύριο λόγο τα ιδιαίτερα εκείνα στοιχεία που απαρτίζουν την πολιτιστική τους ταυτότητα. Στην παρούσα εργασία, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τις αμφίσημες σχέσεις τοπικού – παγκοσμίου που αναπτύσσονται στις στρατηγικές των μεγάλων πόλεων προς επίτευξη του στόχου τους και θα προσπαθήσουμε να κάνουμε έναν συσχετισμό όλων αυτών με τις θεωρητικές συζητήσεις για την πολιτιστική στροφή και τον μεταμοντερνισμό στη Γεωγραφία.

1. Οι παγκόσμιες πόλεις και η πολιτιστική στροφή του μεταμοντερνισμού.

   Πριν προχωρήσουμε στα πολιτιστικά εκείνα στοιχεία που  οι σύγχρονες πόλεις προσπαθούν να προβάλλουν για να γίνουν έτσι πιο ανταγωνιστικές στην εισροή διεθνών κεφαλαίων και επενδύσεων, θα ήταν καλό να δούμε ποια στοιχεία ήταν αυτά που καθόριζαν μια παγκοσμιούπολη ή κοσμόπολη πριν τη λεγόμενη πολιτιστική στροφή.

O διακεκριμένος γεωγράφος και ανθρωπολόγος David Harvey, για την παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλισμού!

Crises of capitalism through the eyes of an influential marxist geographer and anthropologist Prof. David Harvey. Although his analysis is quiet accurate and impressive, as a dedicated marxist he ends up condemning capitalism(like we all do,well except the capitalists...) without proposing any "get out" project except to stand up for our ideas. Well i guess marxism is the solution for him, but he dares not speak, because he knows how outdated Marx is... nevertheless it's an interesting video with nice animations.

Μια αρκετά ενδιαφέρουσα ανάλυση, ειδικά το σημείο που ισχυρίζεται ότι ο καπιταλισμός δεν λύνει τα προβλήματα του, αλλά τα μετακυλίει εντέχνως γεωγραφικά! Στην αρχή υπάρχει ραγδαία ανάπτυξη στην περιοχή, ύστερα οι εγγενείς αδυναμίες του καπιταλισμού (οι φούσκες) αρχίζουν να εμφανίζονται, εν τω μεταξεί η περιοχή έχει απομυζηθεί οικονομικά και σε φυσικούς πόρους. Όταν πραγματοποιηθεί αυτό, τότε είναι η ώρα ο καπιταλισμός να μαζεύει τα μπογαλάκια του και να πηγαίνει σε άλλες πολιτείες. Αν το τοποθετήσουμε σε πιο μικρή κλίμακα, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Ελευσίνας, ξεκίνησε με διθυραμβικές κριτικές για την βιομηχανοποίηση της περιοχής, στην πορεία όμως τα μεροκάματα συρρικνώθηκαν,το περιβάλλον υπέστη μεγάλες καταστροφές και το επίπεδο διαβίωσης έπεσε κατακόρυφα με αποτέλεσμα οι κάτοικοι τώρα να διαμαρτύρονται και να ζητάνε την απομάκρυνση της βιομηχανικής ζώνης. Σε μεγαλύτερη κλίμακα βέβαια μπορούμε να τοποθετήσουμε την Ελλάδα των Ολυμπιακών αγώνων, με την ταχύτατη ανάπτυξη και πως μετά έπεσε κατακόρυφα το βιωτικό επίπεδο όλων των Ελλήνων για χάρη μιας φούσκας, από την οποία φούσκα ωφελημένο βγήκε μόνο το κεφάλαιο! Η χρεωκοπία στην Ελλάδα είναι αναπόφευκτη, ή θα χρεοκοπήσουμε ή θα αφανιστούμε (όπως γίνεται ήδη σε μεγάλο βαθμό εδώ..) ο μόνος λόγος που το παλεύουμε και δεν έχει γίνει ακόμα, είναι η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων και άλλων κοιτασμάτων. Εκεί παίζεται τώρα το παιχνίδι και η κρίση θα κρατήσει μέχρι να ξεπουληθεί και το τελευταίο βαρέλι. Όταν θα γίνει αυτό και ολόκληρη η χώρα θα έχει απομυζηθεί οικονομικά και από φυσικούς πόρους, τότε ο καπιταλισμός (Τρόικα,IMF, κτλ...) θα την κάνουν και θα μας αφήσουν να τρωγόμαστε μεταξύ μας και να αναρωτιόμαστε τι μας χτύπησε. Καπιταλισμός και πόλεμος πορεύονται ανέκαθεν μαζί και είναι κολλητάρια, μόνο που τώρα είναι κάτι παραπάνω, νυμφεύτηκαν πλέον υπό τας ευλογίας του οικονομικού πολέμου, μεγιστοποιώντας τα έσοδα και ελαχιστοποιώντας τα έξοδα! Perfect match γι' αυτούς, ζω'ή σε λόγου μας για τους υπόλοιπους, εκτός και αν αντιδράσουμε όπως λέει και ο Χάρβει και χτυπήσουμε τον καπιταλισμό και τις πρακτικές του με κάθε δυνατό τρόπο. Αυτό βέβαια έχει και πολιτικές προεκτάσεις,αλλά η κοινωνία δεν είναι τόσο ώριμη για να προχωρήσει στο επόμενο βήμα και δεν ξέρω αν θα είναι και ποτέ, οπότε μέχρι να γίνει αυτό, ο καπιταλισμός θα συνεχίζει να γιγαντώνεται ερειπώνοντας τον πλανήτη και καταστρέφοντας τις ζωές και τα όνειρα δισεκατομμυρίων ανθρώπων!

Ιωάννης Κατής

Ιωάννης Συκουτρής : Η ηρωική αντίληψις του ανθρώπου

Η ονομασία του ιστολογίου, αντανακλά ασφαλώς το ιδεολογικό του υπόβαθρο και τον θαυμασμό προς όποιον αισθάνεται και ζει ηρωικά. Ο μοναδικός αποδεκτός τρόπος ζωής, είναι ο ηρωικός, αυτός που αρμόζει σε κάθε πραγματικό Έλληνα. Ο μέγας δάσκαλος Ιωάννης Συκουτρής περιέγραψε επακριβώς τον ηρωικό άνθρωπο. Μην φανταστείτε ότι ηρωικοί άνθρωποι είναι μόνο αυτοί που επολέμησαν, ηρωικός άνθρωπος μπορεί να είναι ο καθένας μας στη ζωή του,  μέσα σε κάθε του δραστηριότητα, σε κάθε αναποδιά. Σαφώς ο ηρωικός άνθρωπος της καθημερινότητας, είναι και ηρωικός στη μάχη όταν αυτό χρειαστεί, σε κάθε είδους μάχη, σε αντίθεση με τον δειλό και ρίψασπι άνθρωπο, που θα τα παρατήσει με την πρώτη δυσκολία, θα δειλιάσει, θα υποχωρήσει και τελικώς θα ηττηθεί. Ο ηρωικός άνθρωπος του Συκουτρή, κάνει τον υπεράνθρωπο του Νίτσε να φαντάζει μικρός και ατελής. Μόνο αν είσαι τέτοιος, ένας ηρωικός άνθρωπος, ένας αμετανόητος ιδεαλιστής,θα μπορέσεις να καταλάβεις για τι ακριβώς μιλάει ο μεγάλος αυτός σοφός. Σε κάθε άλλη περίπτωση όλα αυτά που θα διαβάσεις θα σου ακουστούν τραβηγμένα, υπερβολικά και σε κάποιο βαθμό ουτοπικά και γραφικά... μην αυταπατάσαι όμως, απλώς είσαι ανεπαρκής!

Ιωάννης Συκουτρής : Η ηρωική αντίληψις του ανθρώπου

Η ηρωική αντίληψις της ζωής αναχωρεί από την αρχήν, ότ' η Ζωή είν' ένας διαρκής αγών, μία αδιάκοπος, χωρίς τέρμα και χωρίς σταμάτημα, μάχη εναντίον της φύσεως, εναντίον των άλλων ανθρώπων, εναντίον του εαυτού μας. Επομένως και ο άνθρωπος, κάθε γενεάς ο άνθρωπος, αποτελεί μία συνεχήν μετάβασιν προς κάτι άλλο, προς κάτι ανώτερον. Όχι προς ένα διαφορετικό είδος οργανικού ανθρώπου, αλλά προς το να γίνη φορεύς μιας ανωτέρας, δηλαδή εντονωτέρας και πλουσιωτέρας μορφής της Ζωής.

Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ ΤΟΥ ΜΑΣΣΑΛΙΩΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

   Ο όρος γεωγραφία περικλείει ένα ευρύ και συνεχώς μεταβαλλόμενο πεδίο  γνώσης. Πρόκειται για έναν καθαρά διεπιστημονικό κλάδο που συνήθως επηρεάζεται από τον ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό περίγυρο. Οι πολιτικές εξελίξεις επίσης παίζουν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη της γεωγραφίας ανά τους αιώνες.

   H επιστήμη της Γεωγραφίας δεν αποτελεί ασφαλώς μία απαρίθμηση τοπωνυμίων ή ποσοτικών και αριθμητικών δεδομένων, ούτε όμως και μια δραστηριότητα που έχει να κάνει αποκλειστικά με την χαρτογραφία. Όλα αυτά θα παρέπεμπαν σε σχολική γνώση και όχι σε εμπεριστατωμένο επιστημονικό πεδίο. Σύμφωνα με ένα διαδεδομένο ορισμό, Γεωγραφία είναι αυτό που κάνουν οι γεωγράφοι. Αυτό που κάνουν οι γεωγράφοι ανανεώθηκε φυσικά πολλές φορές (Jones & Eyles, 1977). Ο Ηρόδοτος φαίνεται να είναι τελικά αυτός που πρώτος συνδύασε αρκετά από τα παρακλάδια της γεωγραφικής επιστήμης, με αποτέλεσμα να θεωρείται από αρκετούς σύγχρονους μελετητές όχι μόνο ως ο πατέρας της Ιστορίας, αλλά και ο πατέρας της Γεωγραφίας.

   Στην παρούσα εργασία, θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τα επιχειρήματα εκείνα που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτή την άποψη. Στη συνέχεια θα επικεντρωθούμε συνοπτικά στο έργο ενός από τους κορυφαίους πανεπιστήμονες και γεωγράφους του αρχαίου κόσμου, του Πυθέα του Μασσαλιώτη και θα προσπαθήσουμε να εκτιμήσουμε πόσο επηρέασε τελικά το έργο του στις μετέπειτα εξελίξεις.

ΗΡΟΔΟΤΟΣ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

   Ο Ηρόδοτος (485 – 421/415 π.Χ.) γεννημένος στην Αλικαρνασσό, εξορίστηκε στη Σάμο, για να ξαναγυρίσει κατόπιν στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου λίγο αργότερα υποχρεώθηκε για δεύτερη φορά να εγκαταλείψει. Έκτοτε άρχισε τα ταξίδια του ως περιηγητής και ερευνητής σε διάφορα μέρη του τότε γνωστού κόσμου, μεταξύ των οποίων την Κύπρο, την Κολχίδα, την Συρία, την Αίγυπτο, την Βαβυλώνα και ασφαλώς τον υπόλοιπο ελληνικό χώρο.

   Ο χώρος που έδρασε, κυρίως η Μεσόγειος θάλασσα, αποτελούσε εκείνη την εποχή το κέντρο της Ευρώπης, που σημειωτέον δεν ήταν ηπειρωτικό αλλά θαλάσσιο. Παράλληλα όμως αποτελούσε και το λίκνο των επιστημών, συμπεριλαμβανομένης ασφαλώς και της Γεωγραφίας (Λεοντίδου,2011, 57,39-41). Ο Ηρόδοτος με όλες αυτές τις περιηγήσεις του, εγκαινιάζει θα λέγαμε μια νέα γενιά γεωγράφων-περιηγητών που βασίζονται στην αυτοψία και την έρευνα, αλλά κυρίως στις προφορικές παραδόσεις και στην ανταλλαγή πληροφοριών από διάφορες πηγές, που συνήθως αποτελούν τα αρχεία των πόλεων και οι αυτόχθονες κάτοικοι κάθε περιοχής.

   Πέραν όμως των διάφορων τοπογραφικών περιγραφών, οι οποίες αποτέλεσαν και το κύριο μέρος του ιστορικού του έργου και συμπεριελάμβαναν μεταξύ άλλων αναφορές στις φυσικές και καιρικές συνθήκες και στον τρόπο ζωής των κατοίκων των συγκεκριμένων περιοχών που επισκέπτονταν, ο Ηρόδοτος προχώρησε βαθύτερα από μία απλώς περιγραφική Γεωγραφία. Επηρεασμένος από την Ιωνική έννοια της συμμετρίας, διέπλεξε την ανθρώπινη με τη φυσική γεωγραφία με παραδείγματα όπως αυτό των δύο μεγάλων ποταμών, του Νείλου και του Δούναβη. Ταυτόχρονα εισήγαγε και νέους πολιτικούς όρους στη Γεωγραφία (Λεοντίδου,2011,49). Η θεώρηση του δε, ότι το κλίμα διαμορφώνει τον χαρακτήρα των ανθρώπων, συνιστά την μεταγενέστερη προσέγγιση του Γερμανικού Ντετερμινισμού (ή αιτιοκρατίας) κατά τον 19^ο αιώνα.

   Σύμφωνα με αυτή τη σχολή, που απετέλεσε μια εκ των δύο αντιμαχόμενων σχολών του 19^ου αιώνα, εποχή κατά την οποία η Γεωγραφία αναδεικνύεται ως συστηματική επιστήμη της φύσης και του ανθρώπου στα πανεπιστήμια των σύγχρονων εθνικών κρατών, το φυσικό περιβάλλον είναι αυτό που αποτελεί τον βασικό παράγοντα της ανθρώπινης δραστηριότητας, σε αντίθεση με την γαλλική σχολή της πιθανοκρατίας (ή και ποσιμπιλισμός, possibilism/possible), η οποία αναγνώριζε το δυναμικό ρόλο του ανθρώπινου υποκειμένου στην εξελικτική του πορεία και στη διαδικασία αλλαγής του χώρου. (Λεοντίδου,2011,71-78)

  Ένα άλλο χαρακτηριστικό που φαίνεται να συλλαμβάνει η γεωγραφική φαντασία του Ηροδότου και που σήμερα θα αποκαλούσαμε «αναδιάρθρωση» (Λεοντίδου,2011,153), είναι αυτό της προσέγγισης των γεγονότων σε «μακρύ χρόνο». Χαρακτηριστικό προς αυτό είναι το εξής απόσπασμα :

      Έπειτα θα συνεχίσω την ιστορία μου, μιλώντας το ίδιο για τις μικρές        όσο και για τις μεγάλες πόλεις ^. γιατί αυτές που κάποτε ήταν μεγάλες, οι περισσότερες έγιναν ασήμαντες κι όσες κάποτε ήταν  μικρές αποδείχτηκαν στην εποχή μου σπουδαίες. Ξέροντας, συνεπώς, ότι η ανθρώπινη ευημερία δεν μένει ποτέ για πολύ στον ίδιο τόπο, θα δώσω ίση προσοχή σε όλες τις πόλεις.(Ηρόδοτος,εκδ.1992: 30-31, Λεοντίδου,2011,153)

Εκτός από την αντίληψη της ευρύτερης έννοιας του χρόνου και την τοποθέτηση της γεωγραφίας στην αδυσώπητη ροή της ιστορίας, το συγκεκριμένο απόσπασμα θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει ιδανικό παράδειγμα για την ακμή και παρακμή των πολιτισμών και των χώρων στους οποίους άνθησαν και που σαφώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την επιστήμη της Γεωγραφίας. Βέβαια αυτή η αντίληψη της ευρύτερης έννοιας του χρόνου, είχε εμφανιστεί νωρίτερα στον αρχαίο πολιτισμό των Μάγιας, που χρησιμοποιούσαν τις προηγμένες για την εποχή αστρονομικές μετρήσεις τους  για την πρόβλεψη αστρονομικών και κλιματολογικών φαινομένων σε πολύ μακρά διάρκεια, κάτι που σχετίζονταν ασφαλώς και με την εξίσου προηγμένη γεωργία τους (Πετροπούλου,2008,34).  Ωστόσο η διαφορετική αυτή προσέγγιση του τοπίου μέσα από το ευρύτερο πρίσμα του χώρου και του χρόνου δεν είχε αποκρυσταλλωθεί ως τότε στην μεσογειακών καταβολών «ευρωκεντρική» οπτική της γεωγραφίας.

   Η εισαγωγή νέων παραμέτρων και μεθόδων στην επιστήμη της Γεωγραφίας εκ μέρους του Ηροδότου, καθώς και η παραδοχή του για τις  κλιματολογικές συνθήκες ως καθοριστικού παράγοντα της εξέλιξης της ανθρώπινης δραστηριότητας, σε σημείο μάλιστα ώστε να καθορίσει σε ένα μεγάλο βαθμό τη σύγχρονη κλασική γεωγραφία, χωρίς όμως να αποκλείει την ίδια στιγμή και περισσότερο ευρείες έννοιες όπως αυτή του χώρου, του χρόνου και της ιστορίας, που ενσωματώθηκαν και κυριάρχησαν αργότερα στην σύγχρονη Γεωγραφία, είναι μερικά από τα σημαντικότερα επιχειρήματα της άποψης ότι ο Ηρόδοτος δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί και ως πατέρας της Γεωγραφίας.

   Στη συνέχεια θα εστιάσουμε την προσοχή μας σε έναν εξίσου σημαντικό επιστήμονα-γεωγράφο-εξερευνητή του αρχαίου κόσμου, στον Πυθέα τον Μασσαλιώτη.

Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ

   Ο Πυθέας αποτελεί άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολλών εκείνων αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων και εξερευνητών, των οποίων το έργο δεν έχει αναγνωρισθεί, όσο τουλάχιστον θα έπρεπε, από τους σύγχρονους μελετητές. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός, ότι το έργο που συνέγραψε ο ίδιος και που συγκέντρωνε ένα πλήθος γεωγραφικών και όχι μόνο πληροφοριών, σημειώσεων και παρατηρήσεων, δυστυχώς απωλέσθηκε. Το γνωρίζουμε μόνο αποσπασματικά από άλλους συγγραφείς με τον τίτλο Γης Περίοδος ή Περί Ωκεανού (Λάζος,1996,113).

 Ποιος ήταν όμως πραγματικά ο Πυθέας και ποια τα επιτεύγματα του, που τον κατατάσσουν στο πάνθεον των σημαντικότερων αρχαίων γεωγράφων πανεπιστημόνων; Αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε ευθύς αμέσως.

   Γεννημένος στην Μασσαλία τον 4^ο π.Χ. αιώνα, η οποία ως γνωστόν αποτελούσε ελληνική αποικία που είχαν ιδρύσει οι Φωκαείς γύρω στα τέλη του 7^ου αιώνα π.Χ. (Λάζος,1996,81), πήρε εντολή από τους Τιμούχους της Μασσαλίας να κάνει ένα εξερευνητικό ταξίδι προς τη Β. Ευρώπη. Εικάζεται πως η εντολή αυτή είχε δοθεί  από τον ίδιο τον Μ. Αλέξανδρο, καθώς πολλά στοιχεία συνηγορούν ως προς αυτό (Λάζος,1996,117-118).  Ο πρωταρχικός σκοπός του ταξιδιού ήταν εμπορικός, καθώς οι άρχοντες της Μασσαλίας επιθυμούσαν, οι έμποροι της πόλης να φτάσουν ως τα νησιά του κασσιτέρου και του ήλεκτρου, παράλληλα όμως ήταν και επιστημονικός, αφού ο Πυθέας ήταν φημισμένος γεωγράφος και μαθηματικός (Λάζος,1996,107).           

   Συγκεκριμένα μάλιστα επιδιωκόταν, εκτός των άλλων, να χαρτογραφηθεί ένας δρόμος που κατέληγε στη Μασσαλία, από τη βόρεια θάλασσα μέσω της Κασπίας, κάτι που φυσικά επρόκειτο για γεωγραφικό σφάλμα, στο οποίο είχαν συμβάλει οι διάφορες ναυτικές αφηγήσεις καθώς και μυθικά γεγονότα ή θρύλοι (όπως λ.χ. η επιστροφή των Αργοναυτών) και άλλα. Οι χάρτες που είχαν στα χέρια τους οι Τιμούχοι, εμφάνιζαν τη βόρεια θάλασσα να ενώνεται με την Κασπία, οπότε ο Πυθέας θα επέστρεφε στη Μασσαλία μέσω Εύξεινου Πόντου, από εντελώς διαφορετική διαδρομή από αυτή που θα είχε πάρει κατά την εκκίνηση του ταξιδιού (Λάζος,1996,109-110).

  Ορμώμενος λοιπόν από το Λιμάνι της Μασσαλίας, της οποίας το γεωγραφικό πλάτος είχε υπολογίσει με απόκλιση μερικών λεπτών (43 3’ αντί 43 17’) με γνώμονα δικής του επινόησης (Λάζος,1996,120),  θα διαπλεύσει τις Ηράκλειες Στήλες (Γιβραλτάρ), μαζί με τον Ευθυμένη, τον άλλο Μασσαλιώτη θαλασσοπόρο-επιστήμονα, προτού χωρίσουν ο πρώτος για τις βόρειες ακτές της Ευρώπης και ο δεύτερος για τις ακτές της Δυτικής Αφρικής στον Ατλαντικό ωκεανό. Κατόπιν διέπλευσε την Μ. Βρετανία, την περίμετρο της οποίας κατόρθωσε να μετρήσει με εκπληκτική για τα δεδομένα της εποχής ακρίβεια. Παράλληλα μελέτησε το φαινόμενο της παλίρροιας στο στενό της Μάγχης, του οποίου την συχνότητα είχε αποδώσει στις φάσεις της σελήνης. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί, πως οι ίδιοι οι Βρετανοί θεωρούν, ότι ο Πυθέας είναι ο πρώτος που έκανε γνωστή την πατρίδα τους στην Ευρώπη, λεπτομέρεια που αναφέρουν σε πολλά σχολικά τους βιβλία (Λάζος,1996,132).

   Στη συνέχεια κατευθύνθηκε βόρεια μέχρι την απώτατη Θούλη, για την οποία πολλά εικάζονται, με τους περισσότερους ερευνητές να ισχυρίζονται ότι πρόκειται για τα νησιά Σέτλαντ (Shetland), άλλοι   να πιστεύουν ότι είναι η Ισλανδία και κάποιοι άλλοι όπως ο Έλληνας ιστορικός ερευνητής Χ. Λάζος να είναι βέβαιοι ότι ο Πυθέας προσέγγισε την Γροιλανδία (Λάζος,1996,108).

   Όπως και να χει, το ταξίδι του Πυθέα αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία και γεωγραφία. Πρόκειται για το πρώτο επίσημα καταγεγραμμένο ταξίδι στο Βορρά, με πλήθος λεπτομερειών και επιστημονικών παρατηρήσεων, το οποίο έκανε γνωστές στον αρχαίο κόσμο χώρες και λαούς όπως η Βρετανική (Αγγλία), η Ιέρνη (Ιρλανδία), η Βαλτία (Νορβηγία) και η Θούλη (Ισλανδία). Ο Πυθέας αντιπροσωπεύοντας το ανήσυχο πνεύμα των Ελλήνων για γνώση, θέλησε να καταγράψει το άγνωστο και μέσα από τις άρτιες επιστημονικές τους παρατηρήσεις, κατόρθωσε να γκρεμίσει τις όποιες προκαταλήψεις και να ανατρέψει άρδην την εικόνα των ανθρώπων της εποχής εκείνης για τον κόσμο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

   Είδαμε πώς ο Ηρόδοτος, επονομαζόμενος και ως ο πατέρας της Ιστορίας, εισήγαγε στην ιστορική του αφήγηση, γεωγραφικές και κλιματικές περιγραφές, βασιζόμενες στην αυτοψία και σε μαρτυρίες των ντόπιων πληθυσμών των περιοχών που επισκέπτονταν. Σε συνδυασμό με την οπτική του γεωγραφικού τοπίου μέσα από ένα ευρύτερο χωροχρονικό πλαίσιο και την επιρροή που άσκησε στους πρώτους σύγχρονους επιστήμονες  γεωγράφους του 19^ου αιώνα, δικαιολογημένα θα μπορούσαμε να πούμε, του αποδόθηκε τα τελευταία χρόνια και ο τίτλος του πατέρα της Γεωγραφίας.

   Κατόπιν αναφερθήκαμε στον Πυθέα, ο οποίος όντας διακεκριμένος γεωγράφος, αστρονόμος, μαθηματικός, αλλά και κορυφαίος θαλασσοπόρος και εξερευνητής, 2000 χρόνια πριν από τον Κολόμβο και τον Βάσκο ντε Γκάμα, μετέτρεψε στην ουσία την αθέλητη περιπλάνηση του Οδυσσέα σε ηθελημένη αναζήτηση (Λεοντίδου,2011,50), φέρνοντας στο φως την πραγματική αλήθεια για περιοχές που ως τότε καλύπτονταν από το πέπλο του μύθου, του θρύλου και της φαντασίας και θα συνεχίζονταν να καλύπτονταν για άλλους δύο αιώνες, αφού κανένας δεν τολμούσε να επαναλάβει το εγχείρημα του (Λάζος,1996,145).

   Μέσα από το πολυδιάστατο έργο του, που περιελάμβανε ένα πλήθος γεωγραφικών μετρήσεων και παρατηρήσεων των διαφόρων γεωλογικών φαινομένων, διεύρυνε κατά πολύ όχι μόνο τα γεωγραφικά όρια της Ευρώπης και του εν γένει γνωστού κόσμου της εποχής, αλλά και αυτά της ίδιας της επιστήμης της Γεωγραφίας.  Εκτός όμως του ότι κατόρθωσε με την αξία του επιτεύγματος του, να πλατύνει τις γεωγραφικές γνώσεις της εποχής, καθοριστική υπήρξε και η συμβολή του στην πρόοδο πολλών επιστημών όπως της αστρονομίας, των μαθηματικών, της φυσικής, της ιστορίας και της λαογραφίας, καθιστώντας τον έναν από τους αρχαίους πανεπιστήμονες με την μεγαλύτερη επιρροή στις μετέπειτα εξελίξεις.

  

 Ιωάννης Κατής

Αθήνα, Νοέμβριος 2012

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

·       ·  Λάζος Χρήστος Δ., Το ταξίδι του Πυθέα στην άγνωστη Θούλη Εξερευνητικά ταξίδια των Ελλήνων στην κεντρική και δυτική Ευρώπη, Αθήνα, Αίολος 1996.

·      ·Λεοντίδου Λίλα, Αγεωγράφητος Χώρα Ελληνικά είδωλα στους επιστημολογικούς αναστοχασμούς της ευρωπαϊκής γεωγραφίας, Αθήνα, Προπομπός, 2005

·      · Πετροπούλου Κρίστη, Ευρωπαϊκές Γεωγραφίες, Τεχνολογία και Υλικός  Πολιτισμός, Καταβολές της Γεωγραφίας, οριοθετήσεις της «Ευρώπης» και όψεις του υλικού της πολιτισμού, Πάτρα, Ε.Α.Π.,2008

ΤΟΛΜΗΣΤΕ ΝΑ ΣΑΣ ΓΡΑΨΕΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ!

Το τρικομματικό ολιγαρχικό - τυραννικό καθεστώς, εισέβαλε και διέλυσε με πολιορκητικό κριό την απεργία των εργαζομένων του μετρό στο σταθμό των Σεπολίων. Η γύρω περιοχή έχει αποκλειστεί καθώς 200-300 εργαζόμενοι άλλων μέσων έχουν προσέλθει για συμπαράσταση, και στους οποίους δεν επετράπη η προσέλευση στο σταθμό. Οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες, συσπειρωμένοι, οφείλουν να κηρύξουν την απεργία τους πολιτική και όχι απλώς οικονομική και να ξεκινήσει επιτέλους η ρήξη με το πολιτικό κατεστημένο που θα οδηγήσει στην επανάσταση! Πρέπει από κάπου να γίνει επιτέλους μια αρχή, αλλού ήταν οι ανθρακωρύχοι, αλλού οι ναυτεργάτες, εδώ ας είναι οι εργαζόμενοι στα Μ.Μ.Μ. Άλλωστε ανέκαθεν ήταν η πιο πολυπαθής εργατική τάξη και η πιο αγωνιστική σε σχέση με ΟΛΟΥΣ τους υπόλοιπους δημόσιους υπαλλήλους, που έχουν τα μούτρα να τους επικρίνουν αντί να σπεύσουν να τους συμπαρασταθούν. Γκρεμίστε αυτό το σάπιο σύστημα και τις κυβερνήσεις που το συντηρούν και το υποθάλπουν τόσα χρόνια. Τολμήστε να κάνετε την αρχή  και ο κόσμος θα ακολουθήσει, τολμήστε να μείνετε στην Ιστορία!

Η Καντιανή κριτική θεωρία για το ηθικό πράττειν σε αντιπαράθεση με το γενεαλογικό εγχείρημα του Νίτσε.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

   Η Καντιανή δεοντοκρατική ηθική, αποτέλεσε μια από τις ωριμότερες και πληρέστερες εκφράσεις της ηθικής του Διαφωτισμού. Στον πυρήνα της βρίσκονται τόσο ο σεβασμός προς τον ηθικό νόμο, όσο και η έννοια του καθήκοντος ως πεμπτουσία της ηθικότητας, η οποία οφείλει να διαθέτει καθολικότητα και αναγκαιότητα.

   Στον αντίποδα της Καντιανής ηθικής τοποθετείται η Νιτσεϊκή προσέγγιση μέσω μιας «φυσικής ιστορίας της ηθικής», η πιο συστηματική αποτύπωσή της οποίας βρίσκεται στη Γενεαλογία της Ηθικής (1887). Εδώ ο Νίτσε στρέφεται εναντίον των βασικών αρχών της παραδεδομένης ηθικής αναλαμβάνοντας να βρει το προ-ηθικό νόημα των ηθικών μας αξιολογήσεων.

   Μέσα από αυτή την καθόλα διαφορετική προσέγγιση, ο Νίτσε μεταξύ άλλων, θα στραφεί εναντίον της Καντιανής ηθικής του καθήκοντος («ακόμη και στον γέρο-Καντ, η κατηγορική προσταγή μυρίζει σκληρότητα»).

   Στην παρούσα εργασία, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε τα βασικά στοιχεία της Καντιανής ηθικής με άξονες τις έννοιες του σεβασμού στον ηθικό νόμο και του καθήκοντος και να αντιπαραθέσουμε την Καντιανή κριτική θεωρία για το ηθικό πράττειν στο γενεαλογικό Νιτσεϊκό εγχείρημα, η ύπαρξη και ο ρόλος του οποίου αντιτίθεται στον καθολικό και αναγκαίο χαρακτήρα της Καντιανής ηθικής. 

1.Η ΚΑΝΤΙΑΝΗ ΗΘΙΚΗ

1.1 ΗΘΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

   Η ηθική πράξη σύμφωνα με τον Καντ (1724-1804), είναι ο έλλογος εκείνος τύπος συμπεριφοράς που υπερβαίνει τις ενστικτώδεις και αντανακλαστικές κινήσεις της φύσης, εφόσον ο ηθικός άνθρωπος πράττοντας το ορθό, ακόμα και αν αυτό βλάπτει το συμφέρον του, καλείται να υπερνικήσει τον οποιοδήποτε φυσικό καταναγκασμό και τα αίτια από τα οποία προέρχεται.[1]

   Η πράξη αυτού του είδους, δεν δέχεται καμία αμφισβήτηση,  καθώς αποτελεί μια αντικειμενική πραγματικότητα, η οποία εύκολα παρατηρείται τόσο σε ατομικό-προσωπικό επίπεδο, όσο και σε συλλογικό επίπεδο από την εν γένει εμπειρία του ανθρώπινου είδους.[2] Είναι αυτή μάλιστα, που διασώζει τον κοινωνικό βίο από την κατάρρευση, μέσω του ηθικού καταλογισμού, ή με άλλα λόγια αυτού που συνηθίζουμε να λέμε στην καθημερινότητα μας, ότι ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του. Ο ηθικός καταλογισμός είναι αυτός που δεν επιτρέπει καμιά δικαιολογία για την απαξίωση μιας ανήθικης πράξης από οποιαδήποτε  εξωτερική αιτία και αν αυτή προέρχεται, είτε κοινωνικής, είτε φυσικής είτε ψυχολογικής φύσης.

    Αυτό που χρήζει διερεύνησης σύμφωνα με το φιλόσοφο, είναι υπό ποιες συνθήκες επιτυγχάνεται η αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα της ηθικής ζωής. Σύμφωνα με τον Καντ, οι έννοιες καλό, κακό, δίκαιο και άδικο ενυπάρχουν μέσα σε κάθε άνθρωπο, στο κομμάτι εκείνο της συνείδησης του, που είναι απαλλαγμένο κάθε φυσικό ή κοινωνικό εξαναγκασμό.[3] Αυτή η αντίληψη του εαυτού μας ως αυτόνομου όντος απαλλαγμένου από κάθε είδους εξωτερικού καταναγκασμού, αποτελεί την αφετηρία του ηθικού αναστοχασμού. Ο άνθρωπος δια μέσου της ηθικής εξυψώνεται σε ένα αυτόβουλο και ανεξάρτητο ον, υπερβαίνοντας τους νόμους της ηθικής νομοτέλειας, που ισχύουν πια μόνο ως προς τη βιολογική του διάσταση.

    Γίνεται συνεπώς απολύτως σαφές από τα παραπάνω, πως η υπερβατολογική συνθήκη για τη δυνατότητα του ανθρώπου να πράττει ως αυτόνομο ηθικό υποκείμενο, είναι η πρωτογενής του ελευθερία, η οποία αποτελεί το  sine qua non της ηθικής συμπεριφοράς.[4] Η ελευθερία αυτή ή αλλιώς η αυτονομία της θέλησης, δεν μπορεί να εξηγηθεί από πού προέρχεται και για ποιο λόγο υφίσταται στο σύμπαν, παρά συντίθεται a priori με τον ηθικό νόμο, χάρη στο ότι ενδιαφέρεται για τον νόμο, εγκαθιδρύοντας τον ως νομοθέτης που αυτοϋποτάσσεεται στον νόμο του.[5]

1.2 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ – ΔΕΟΝΤΟΚΡΑΤΙΑ

   Πότε όμως μια πράξη είναι πραγματικά ηθική; Σύμφωνα με τις ηθικές θεωρίες, που επικρατούσαν κατά την περίοδο του Διαφωτισμού, κριτήριο για τις ορθές πράξεις, αποτελούσαν οι συνέπειες που έχει. Για τον εμπειριστή και φυσιοκράτη φιλόσοφο του 18^ου αιώνα, οι ηθικές θεωρίες χαρακτηρίζονταν από άκρατο ευδαιμονισμό. Σύμφωνα με το περιεχόμενο του ευδαιμονισμού, στόχος της ηθικής πράξης, ήταν η πρακτική ωφέλεια, ατομική και συλλογική και κυρίως στο επίπεδο της πλήρωσης θεμελιακών βιοτικών αναγκών, συμπεριλαμβανομένων ασφαλώς και των διανοητικών και πνευματικών απολαύσεων, οι οποίες συνιστούν και αυτές ικανοποίηση μιας πτυχής της ανθρώπινης φύσης. Αντίστοιχα και μέσα από το κλασσικό λογικό άλμα του ωφελιμισμού, αυτό που επιθυμούν οι άνθρωποι από τη φύση τους, είναι και το επιθυμητέο, αυτό δηλαδή που πρέπει να επιθυμούν.[6]

   Αντίθετα για τον Καντ η ηθικότητα συνίσταται στην επιδίωξη του δέοντος ως αυτοσκοπού, ανεξαρτήτως από κάθε υπολογισμό προσωπικής ή κοινωνικής ωφέλειας. Το να πράττει κανείς με γνώμονα το συμφέρον του, έρχεται σε αντίθεση με την διακρίβωση του δέοντος. Αυτό που μας ωφελεί, δεν ταυτίζεται με αυτό που πρέπει να πράττουμε[7]. Αντιθέτως η καλή βούληση, το να βούλεται κανείς να πράττει το καθήκον, είναι σύμφωνα με τον φιλόσοφο ο ορισμός του ηθικού αγαθού και η αφετηρία της Καντιανής ηθικής .[8] Το να πράττει κανείς από καθήκον, σημαίνει να επιδεικνύει καλή βούληση παρά τις όποιες δυσκολίες. Ο Καντ όμως προχωράει ακόμα παραπέρα και διαχωρίζει το να πράττει κανείς σύμφωνα με το καθήκον, από το να πράττει κανείς με κίνητρο το καθήκον. Ένας Χριστιανός λ.χ. που ελεεί τους φτωχούς  επειδή προσδοκά ότι θα πάει στον Παράδεισο, αν και δεν παραβιάζει τους κανόνες ηθικής, ωστόσο δεν είναι ηθικός με την αυστηρή έννοια του όρου, αφού η πράξη του αυτή δεν αφορά αποκλειστικά την εσωτερική του διάθεση ή το φρόνημα του, αλλά αποβλέπει σε κάποιο απώτερο σκοπό ή όφελος.[9] Συνεπώς όποιος πράττει το ηθικώς ορθό αποσκοπώντας προς κάποιο ίδιον όφελος, είτε απλώς δοκιμάζοντας  ένα αίσθημα ικανοποίησης, δεν πληροί τα καντιανά κριτήρια της ηθικότητας.

   Στο σημείο αυτό η διδασκαλία του Καντ έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με εκείνη του Αριστοτέλη, που υποστηρίζει πως οι άνθρωποι δεν είναι πραγματικά ενάρετοι στο βαθμό που ασκούν την ηθική παρά τη θέληση τους. Ένα ενάρετο άτομο σύμφωνα με τον Σταγειρίτη , απολαμβάνει πλήρως το να εκτελεί ενάρετες πράξεις.[10] Αντιθέτως για τον Πρώσο, η πραγματική απόδειξη αρετής είναι η οδύνη του καλώς πράττειν. Μόνο όταν το ορθώς πράττειν μας κοστίζει  σε κάτι και συνοδεύεται από ένα αίσθημα πόνου ή δυσαρέσκειας, μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως πράττουμε το ορθό, πάντοτε με κίνητρο το καθήκον και όχι σύμφωνα με το καθήκον. Ο αδιάλλακτος αυτός διαχωρισμός της ψυχοσωματικής ευχαρίστησης από το δέον, είναι το πιο αξιοσημείωτο γνώρισμα της Καντιανής ηθικής αυστηρότητας, δείγμα της επιρροής πού άσκησε ο προτεσταντικός ευσεβισμός  (Pietismus) κυρίως μέσω της μητέρας του.[11]

1.3 ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΓΗ - ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΩΝ

   Το εύλογο ερώτημα που γεννάται επομένως μέσα από αυτήν τη προσέγγιση,  είναι τι ακριβώς σημαίνει τελικά  να πράττει κανείς από καθήκον; Ο Καντ ασφαλώς συνειδητοποιεί πως έχει ορίσει υπερβολικά αυστηρά κριτήρια ηθικής διαγωγής, με αποτέλεσμα να είναι προετοιμασμένος, να έρθει αντιμέτωπος με το πιθανό ενδεχόμενο, να μην έχει υπάρξει ποτέ στην πραγματικότητα, πράξη που να έχει εκτελεσθεί αποκλειστικά και μόνο επί ηθικής βάσης και με αποκλειστικό κίνητρο την αίσθηση του καθήκοντος. Για το λόγο αυτό επιστρατεύει την περίφημη κατηγορική προσταγή.

   Κατηγορική προσταγή είναι η εσωτερική φωνή που επιτάσσει το δέον, η οποία απορρέει από την έμφυτη και ενδιάθετη ηθικότητα κάθε έλλογου όντος και υποδεικνύει ένα συγκεκριμένο τρόπο πράττειν, ανεξαρτήτως του επιθυμητού στόχου, σε αντίθεση με την υποθετική προσταγή που καθορίζει το πράττειν αναλόγως με τον τελικό σκοπό. Αντιλαμβανόμαστε αμέσως από την παραπάνω διατύπωση, ότι υπάρχουν πολλές υποθετικές προσταγές, μιας και υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί στόχοι, τους οποίους μπορεί να θέτουν οι άνθρωποι. Ωστόσο υπάρχει μόνο μια κατηγορική προσταγή, αυτή της ηθικής.[12] Χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Καντ αναφέρει «υπάρχει λοιπόν μόνο μια κατηγορηματική προστακτική, δηλαδή ετούτη: Πράττε μόνο με ένα τέτοιο γνώμονα, μέσω του οποίου μπορείς συνάμα να θέλεις, αυτός ο γνώμονας να γίνει καθολικός νόμος».[13] Συνεπώς η κατηγορηματική προσταγή, είναι η ανάγκη να συμμορφώνεται κανείς με την καθαρή καθολικότητα του νόμου, με άλλα λόγια, αν μια ατομική πράξη δεν μπορεί να λειτουργήσει ως καθολικός νόμος, χωρίς να αυτοαναιρείται, τότε παύει να είναι ηθική.[14]

   Ο Καντ χρησιμοποίησε πολλά παραδείγματα για να εξηγήσει την κατηγορηματική προσταγή με πιο χαρακτηριστικό αυτό του ψεύτη. Ακόμα και ό ίδιος ο ψεύτης δε μπορεί να θέλει το ψεύδος να αποτελεί γενικό κανόνα σε μια κοινωνία, γιατί τότε θα είναι αδύνατον να πει κανείς ψέματα, αφού όλοι θα γνωρίζουν ότι ψεύδονται, με αποτέλεσμα κανείς να μην πιστεύει κανέναν και συνεπώς να μην έχει νόημα να ψευσθείς. Ο Καντ θα χρησιμοποιήσει και άλλα τέτοια παραδείγματα, άλλα πειστικά και άλλα λιγότερο πειστικά και μέσα από συνεχείς αναδιατυπώσεις της κατηγορηματικής προσταγής, θα καταλήξει στον ακόλουθο ορισμό « Ο άνθρωπος και γενικά κάθε έλλογο ον, υπάρχει ως αυτοσκοπός και όχι απλά ως μέσο για την αυθαίρετη χρήση της τάδε ή της δείνα θέλησης^. ο άνθρωπος πρέπει να θεωρείται πάντα συνάμα σαν σκοπός σε όλες τις πράξεις του, είτε αυτές στρέφονται προς τον εαυτό του ,είτε προς άλλα έλλογα όντα.»[15]

   Αν μπορούσαμε να συλλάβουμε όλα τα μέλη της ανθρώπινης κοινότητας να συμπεριφέρεται με γνώμονα αυτήν τη προσταγή, τότε θα αντικρίζαμε την ιδεατή κοινωνία της τέλειας δικαιοσύνης, το κράτος των τελών ή το κράτος των σκοπών σύμφωνα με την ορολογία του Καντ. Μια κοινότητα αυτοσυνείδητων όντων, όπου η προσωπική βούληση εκφράζει την καθολική και όπου ο καθολικός νόμος συνίσταται από τέτοιες προσωπικές βουλήσεις.

   Για να επανέλθουμε από εκεί που ξεκινήσαμε, ο Καντ τονίζει προς το τέλος της παρουσίασης της ηθικής του, πως η πρακτική αναγκαιότητα του να πράττει κανείς σύμφωνα με το καθήκον, δεν προέρχεται από εξωγενείς παράγοντες όπως αισθήματα, ροπές και ορμές, αλλά βασίζεται πάνω στη σχέση των έλλογων όντων μεταξύ τους,  η οποία, συσχετίζει κάθε υποκειμενικό γνώμονα της βούλησης ως καθολικού νομοθέτη, έτσι ώστε ο καθένας μέσα στο βασίλειο των σκοπών να αποτελεί υπήκοο και νομοθέτη παράλληλα.^[16] Αυτό μάλιστα δεν γίνεται για κάποιο πρακτικό όφελος, αλλά σύμφωνα με τον ίδιο επιτυγχάνεται χάρη στην ιδέα της αξιοπρέπειας : « Mέσα στο κράτος των σκοπών το κάθε τι έχει μια τιμή είτε μια αξιοπρέπεια. Ό,τι έχει μια τιμή, μπορεί να αντικατασταθεί από κάποιο άλλο ισότιμο του. Ό,τι όμως είναι υπεράνω κάθε τιμής, και συνεπώς δεν έχει κανένα ισότιμο του, αυτό έχει αξιοπρέπεια.»[17]

   Τα λόγια του Καντ αντηχούσαν καθόλη τη διάρκεια του 19^ου αιώνα  και δεν παύουν ακόμη και σήμερα να αγγίζουν κάποια ευαίσθητη χορδή.

2.1 ΤΟ ΝΙΤΣΕΙΚΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ

   Στον αντίποδα της Καντιανής ηθικής αντιτάχθηκε ένα αιώνα περίπου αργότερα ο Νίτσε (1844-1900). Με το έργο του Γενεαλογία της ηθικής (1887), δεν επιχείρησε απλώς μια συστηματική θεώρηση της ιστορίας της ηθικής, αλλά κυρίως μια μεταξίωση των αξιών, που έχει ως σκοπό την εκ νέου θεώρηση της αξίας των μεταφυσικών εννοιών όπως ο Θεός, η αλήθεια, το καλό και το κακό. Για να το επιτύχει όμως αυτό, πρώτα θα πρέπει να στοιχειοθετήσει τη γενεαλόγησή τους. Για το λόγο αυτό ο Νίτσε εφαρμόζει το γενεαλογικό εγχείρημα μέσα από το οποίο ασκεί δριμεία επίθεση  στην παραδοσιακή ηθική με σκοπό την εκβαράθρωση και επανερμηνεία της.

   Στη πρώτη πραγματεία ο Νίτσε προσπαθεί να τεκμηριώσει ιστορικά και ετυμολογικά ότι το προ-ηθικό νόημα των όρων καλός (αγαθός) και κακός (ταπεινός) αντιστράφηκε από τον Χριστιανισμό με αποτέλεσμα αυτά που κάποτε ήταν συνυφασμένα με την ευγένεια (π.χ. η καταγωγή, η υπερηφάνεια) να σημαίνουν το ηθικά κακό και αυτά που συνδέονταν με την  ταπεινότητα, το ηθικά καλό.[18] Κατόπιν διακρίνει δύο τύπους ηθικής, την ηθική των δούλων και την ηθική των κυρίων. Η μεν πρώτη διέπεται από το συναίσθημα της μνησικακίας (ressentiment)[19] και πρόκειται για μια ηθική συμπόνιας μια αντιδραστική ηθική, σε αντίθεση με την ηθική των κυρίων, η οποία δημιουργεί αξίες και είναι το υπόδειγμα μιας καταφατικής ηθικής.[20]

   Το εκφυλισμένο δείγμα του σύγχρονου ανθρώπου, που πρώτος ο Νίτσε κατονόμασε, αναλώνεται στη μνησικακία απέναντι στη δύναμη και την αξιοπρέπεια που ο ίδιος δεν μπορεί να φτάσει. Παραμένει δέσμιος μιας συλλογικής επιθυμίας, φιλτραρισμένης μέσα από τον χριστιανισμό σε υποκριτική συμπόνια, να καταπνίγει τις όποιες διαφορετικές φωνές μέσα στον αδυσώπητο ωκεανό της μάζας, αντικαθιστώντας έτσι την διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία με μία ακίνδυνη ομοιομορφία. Εξισώνοντας με αυτόν τον τρόπο τους πάντες και εξιδανικεύοντας τον ταπεινό και τον ασκητικό βίο, καταστρέφει τελικώς εκείνους που τολμούν να είναι δυνατοί και επιτυχημένοι. Είναι φανερό από τα παραπάνω πως ο Νίτσε επιτίθεται σε όλα τις ηθικά στεγανά της εποχής του και τα θρησκευτικά, κοινωνικά και πολιτικά συστήματα που τα συντηρούσαν, όπως ο Χριστιανισμός, ο Θετικισμός, ο ωφελιμισμός, ο σοσιαλισμός και η δημοκρατία που αποτελούσαν πανάκεια της εποχής του.[21]

   Ο Νίτσε ωστόσο δεν είναι αμοραλιστής, ένας αρνητής της ηθικής, όπως κάποιος θα μπορούσε, ενδεχομένως και κάπως αβίαστα, να παρατηρήσει. Αντιθέτως είναι κάποιος που προσπαθεί να διατυπώσει μια καταφατική ηθική, βασισμένη στο πρότυπο της  «ηθικής κυρίων» και η οποία ακολουθεί το δημιουργικό υπόδειγμα της τέχνης, συμφώνα με το οποίο η ύψιστη κατάσταση στην οποία μπορεί να ανέλθει ένας φιλόσοφος, είναι να σταθεί διονυσιακά απέναντι στην ενθαδική ύπαρξη.[22]

  

2.2 Ο ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΝΙΤΣΕ

    Πράγματι, ο Γερμανός φιλόσοφος είχε από νωρίς πάρει θέση στο αρχέγονο δίπολο Διόνυσου-Απόλλωνα ή αλλιώς μεταξύ άλογης, πρωτόγονης δύναμης που εκπροσωπούσε το πνεύμα του Διόνυσου και της αρμονίας και πειθαρχίας του Απόλλωνα, μέσα από τον ορισμό που είχε δώσει για την αρχαία ελληνική τραγωδία ως καθηγητής φιλολογίας στην πρώιμη φάση του.[23]

   Σύμφωνος πάντοτε λοιπόν με το διονυσιακό πνεύμα, απέναντι στον καλλιτεχνικό ήρωα Ζίγκφριντ, της τετραλογίας Το δαχτυλίδι του Νιμπελούγκεν του Βάγκνερ, φίλου και μιας από τις μεγαλύτερες επιρροές του Νίτσε, ο φιλόσοφος αντιτάσσει στο Τάδε Έφη Ζαρατούστρα τον Υπεράνθρωπο, ο οποίος είναι ο άνθρωπος του μέλλοντος, η μη πραγματωθείσα δυναμική του τελευταίου, αγελαίου ανθρώπου που δημιουργήθηκε από τον θάνατο του Θεού. Ο υπεράνθρωπος του Νίτσε δεν έχει κάποιες φανταστικές υπερφυσικές ιδιότητες, αλλά πρόκειται για ένα διανοητικό κατασκεύασμα, απαλλαγμένο από τις αρχές της ευσπλαχνίας, της αμοιβαιότητας και της δημοκρατικής ισότητας που επικρατούν στη κοινωνία και που κατά κανόνα προέρχονται από τη χριστιανική ηθική και την κοσμική εκδοχή της που πρότεινε ο Καντ.[24] Το επιθυμητικό γίνεται τώρα ο μόνος οδηγός, αλλά δεν πρόκειται για μια απλή επιθυμία συντήρησης ενός ευάλωτου ατόμου έρμαιο των ηθικών παραδοχών της «ανθρώπινης» περιόδου. Η βούληση του είναι κοσμογονική, καθώς επιχειρεί να διαπλάσει τον κόσμο σύμφωνα με τις ενοράσεις της δημιουργικής του φαντασίας. Μόνο μέσα από αυτή την ιδέα της δυναμικής επιβολής του απόλυτου Εγώ, πάνω στο φυσικό κόσμο, πραγματώνεται η θεμελιακή ελευθερία, σε αντίθεση με τον Καντ, που αναγνώριζε ως ελευθερία του ατόμου, μόνο την ικανότητα να καθορίζει τη δικιά του βούληση μέσα στον κόσμο και όχι να την επιβάλει σε αυτόν.

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

   Η Καντιανή ηθική, με κυρίαρχο στοιχείο της, την τέλεση του καθήκοντος ως απόλυτης πρακτικής αναγκαιότητας της ηθικής πράξης,  αποτέλεσε μια από τις ωριμότερες και πληρέστερες εκφράσεις της ηθικής του Διαφωτισμού. Η κριτική που άσκησε στον ευδαιμονισμό που επικρατούσε κατά τον 18^ο αιώνα, είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση των ωφελιμιστικών θεωρήσεων που τη χαρακτήριζαν ως τότε.

   Δια μέσου του ηθικού αναστοχασμού κατάφερε να απαλλάξει τον άνθρωπο από κάθε φυσικό περιορισμό, παρέχοντάς του έτσι την δυνατότητα να πράττει ως αυτόνομο ηθικό υποκείμενο, με μόνη απαραίτητη προϋπόθεση την πρωτογενή του ελευθερία.

   Μέσα από διαδοχικές αναδιατυπώσεις της  κατηγορικής προσταγής, ο Καντ θα καταλήξει στην δημιουργία του «κράτους των τελών», της ιδεατής εκείνης κοινωνίας όπου η προσωπική βούληση των πολιτών εκφράζει τον καθολικό νόμο, ο οποίος με τη σειρά του συνίσταται από τέτοιες προσωπικές βουλήσεις, καθιστώντας έτσι τα μέλη αυτής της κοινωνίας υπηκόους και νομοθέτες συγχρόνως.

   Στον αντίποδα της Καντιανής ηθικής, ο Νίτσε έναν αιώνα περίπου αργότερα, θα προσπαθήσει μια μεταξίωση των ηθικών αξιών, μέσω μιας νέας θεώρησης της αξίας των μεταφυσικών εννοιών, όπως ο Θεός, η αλήθεια, το καλό και το κακό και την οποία θα πραγματοποιήσει εφαρμόζοντας το γενεαλογικό εγχείρημα.

   Τεκμηριώνοντας ιστορικά και ετυμολογικά το προ-ηθικό νόημα των όρων καλός και κακός, θα αποδείξει ότι δεν πρόκειται για πραγματικούς ορισμούς των εννοιών αυτών, αλλά για μια αλλαγή παραδείγματος, που ναι μεν ψήγματα της μπορούν να εντοπιστούν στην αρχαία Ελλάδα με τη διδασκαλία του πλατωνικού Σωκράτη και τη μεταστροφή των τραγικών, αλλά κυρίως επετεύχθη χάριν στη διδασκαλία του Χριστιανισμού τον οποίο κάνει φανερό πως αποστρέφεται.[25]

   Στον εκφυλισμένο από μνησικακία και υποκριτική χριστιανική συμπόνια, αγελαίο άνθρωπο, θα αντιπαραβάλει τον δικό του Υπεράνθρωπο, ο οποίος σηματοδοτεί τόσο τον θάνατο του ανθρώπου όπως τον ξέρουμε ως τώρα, αλλά και τον θάνατο του ίδιου του Θεού.[26]

ΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Πρωτότυπα κείμενα

Kant, Ι., Τα Θεμέλια της Μεταφυσικής των Ηθών, εισαγωγή – μετάφραση – σχόλια Γ. Τζαβάρα, Δωδώνη, Αθήνα – Γιάννινα 1984, ιδιαιτέρως σελ. 57-97

Nietzsche, F., Γενεαλογία της Ηθικής, Πραγματεία Πρώτη & Δεύτερη, μετάφραση – επιμέλεια Ζ. Σαρίκας, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 34-101.

Βαλλιάνος, Π., Φιλοσοφία στην Ευρώπη, τόμος Γ’, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 2000, σελ. 55-65.

Μαγγίνη, Γκ., «F. Nietzsche: Για μια γενεαλογία της νεωτερικότητας – κριτική, ασκητικό ιδεώδες, μηδενισμός» στο Β. Καλδής (επιμ.), Φιλοσοφία στην Ευρώπη. Κείμενα Νεώτερης και Σύγχρονης Φιλοσοφίας, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα, σελ. 229-249.

Ανδρουλιδάκης, Κ., Καντιανή Ηθική. Θεμελιώδη Ζητήματα και Προοπτικές, Ιδεόγραμμα, Αθήνα 2010, ιδιαιτέρως σελ. 57-90. 

 Kenny, Α.,  Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας, μετάφραση Δ. Ρισσάκη, Νεφέλη, Αθήνα 2005, σελ. 262-265 και 298-304. 

Leiter, B., Νίτσε και Ηθική. Ένας οδηγός ανάγνωσης, μετάφραση Γ. Λαμπράκος, επιστημονική επιμέλεια Η. Μαρκολέφας, εκδ. Οκτώ, Αθήνα 2009, σελ. 187-261.  

---

[1] Βαλλιάνος, Π., Φιλοσοφία στην Ευρώπη, τόμος Γ’, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 2000, σελ.55.

[2] Στο ίδιο.σελ.55.

[3] Στο ίδιο, σ.59. και Ι.Κant, Τα θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα – Γιάννινα 1984, σ.57.

[4] Βαλλιάνος, Π. ο.π. σ.σ.59-60.

[5] Στο ίδιο, σ.60 και Ι.Kant,ό.π. σ. σ.97-98.

[6] Βαλλιάνος, Π. ό.π. σ.57.

[7] Στο ίδιο, σ.57.

[8] Στο ίδιο, σ.61 και   Kenny, Α.,  Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας, μετάφραση Δ. Ρισσάκη, Νεφέλη, Αθήνα 2005, σελ.262.

[9] Βαλλιάνος, Π. ο.π. σ.61 και και   Kenny, Α. ό.π. σ.262.

[10] Kenny, Α. ό.π. σ.263.

[11] Στο ίδιο,σ.263 και Βαλλιάνος, Π. ο.π. σ.58.

[12] Kenny, Α. ό.π. σ.263 και Βαλλιάνος Π., ό.π. σ.63.

[13] Ι.Κant, ό.π. σ.71,75 και Kenny, Α. ό.π. σ.263

[14] Kenny, Α. ό.π. σ.263 και  Βαλλιάνος Π., ό.π. σ.63.

[15] ^[15] Ι.Κant, ό.π. σ.80, Kenny, Α. ό.π. σ.264 και Βαλλιάνος Π., ό.π. σ.64.

[16] Kenny, Α. ό.π. σ.264 και Βαλλιάνος Π., ό.π. σ.64.

[17] Ι.Κant, ό.π. σ.89 και Kenny, Α. ό.π. σ.264-265.

[18] Μαγγίνη, Γκ., «F. Nietzsche: Για μια γενεαλογία της νεωτερικότητας – κριτική, ασκητικό ιδεώδες, μηδενισμός» στο Β. Καλδής (επιμ.), Φιλοσοφία στην Ευρώπη. Κείμενα Νεώτερης και Σύγχρονης Φιλοσοφίας, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα, σ.117.

[19] Nietzsche, F., Γενεαλογία της Ηθικής, Πραγματεία Πρώτη & Δεύτερη, μετάφραση – επιμέλεια Ζ. Σαρίκας, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 79

[20]Μαγγίνη, Γκ., ό.π. σ.σ 117-118.

[21] Kenny, Α. ό.π. σ.303.

[22] Μαγγίνη, Γκ., ό.π. σ. 117.

[23] Kenny, Α. ό.π. σ.σ.298-299 και Βαλλιάνος Π., ό.π. σ.231.

[24] Kenny, Α. ό.π. σ.301.

[25] Βαλλιάνος Π., ό.π. σ.σ230-231, 233

[26] Στο ίδιο. σ.σ.239-240